روی تار تالاب‌ ها

به گزارش قشم ۲۴؛ دومین نشست هم‌اندیشی کارگروه سازمان‌های مردم‌نهاد تالابی در بندرخمیر برگزار شد. 25 نماینده از تشکلهای کشوری در جوار تالاب خورخوران گرد هم آمدند و به بیان دیدگاه‌ها، چالش‌ها، نقطه نظرات و پیشنهاد‌های خود جهت بهبود وضعیت تالاب‌های کشور پرداختند. در پایان این نشست دو روزه بیانیه‌ای صادر شد که چگونگی تعامل و ارتباطات سمن‌های تالابی در مدیریت تالاب‌های کشور و همچنین نقش ارگانهای مربوطه در خصوص احیا و نجات تالاب ها تبیین و مشخص شود.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست هرمزگان در این مراسم تالاب خورخوران که یکی از تالاب‌های قدیمی ثبت‌شده در کنوانسیون رامسر با بیش از ۱۰۰ هزار هکتار وسعت است را به‌عنوان نگین جنوب کشور ومیراث دار شهرتالابی بندر خمیر معرفی کرد و گفت: از 16 جزیره بزرگ کشور، 14 جزیره در استان هرمزگان قرار دارد که بزرگ‌ترین آن جزیره قشم

است.

حبیب مسیحی با تأکید بر پاسداشت «تالاب خور خوران» بندر خمیر که یکی از مناطق حساس و استراتژیک ویکی از تالاب‌های برگزیده در سطح جهانی است افزود: هرمزگان دارای 258 هزار هکتار تالاب ساحلی است که 50 درصد آن به «تالاب خور خوران» تعلق دارد و این تالاب مابین جزیره قشم و سواحل بندرلنگه و عمده آن در سواحل بندر خمیر قرارگرفته است.

وی با اشاره با شعاع 30 کیلومتری خط ساحلی هرمزگان گفت: بیشترین صنایع و همچنین بهترین اکوسیستم در خط 30کیلومتری قرار گرفتند که مسئولیت ما برای حفاظت سازمان محیط‌زیست بیشتر شده است.

مسیحی اظهار داشت: در همین خط ساحلی و دریایی ۴ تالاب ارزشمند کشور وجود دارد که ‌ بالغ‌بر ۲۵ هزار هکتار جنگل دریایی مانگرو در خود جای‌داده است.

این مقام مسئول تالاب خورخوران را منحصربه‌فرد خواند و گفت:این تالاب با سه عنوان منطقه حفاظت‌شده، تالاب بین‌المللی و ذخیره‌گاه زیست‌کره که جنوبی‌ترین ذخیره‌گاه زیست‌کره است، مطرح می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست هرمزگان بر ارتباط رسانه‌ای سمن‌ها در حفاظت محیط زیستی تأکید داشت و گفت: در این راستا سازمان محیط‌ زیست گام‌های برداشته است مانند تصویب 4 طرح زیست‌بوم که در آینده نزدیک اجرایی می‌شود.وی به معیشت بومیان منطقه و کاهش فشار بر تالاب‌ها با توسعه معیشت پایدار تالاب‌نشینان و مشارکت اهالی در عرصه‌های تالابی گریزی داشت که اغلب اهالی به حوزه گردشگری گره خوردند. مسیحی تازیانی از کاشت بالغ‌بر 3میلیون اصله نهال با پویش مردمی برای احیا و افزایش سطح جنگلداری استان در حوزه مانگرو خبر داد. وی یادآور شد:هرمزگان از دیرباز حافظ تالاب‌ها بوده‌اند و حفاظت از تالاب‌ها صرفاً و به‌تنهایی با تلاش ارگان دولتی و غیردولتی بدون پشتوانه مردم به سرانجام نخواهد رسید.

مسیحی تازیانی از وجود صنایع بزرگ قاچاق سوخت و... به‌عنوان تنش‌های تالاب‌ها و خوریات سخن به میان آورد و افزود: قاچاق سوخت، آسیب جدی و جبران‌ناپذیری به تالاب‌های استان وارد کرده است. وی گفت:طرحی در سطح کشور در دست اجراست که میزان خسارت‌های حوزه محیط‌زیست محاسبه و در دولت مطرح شود.

وی تأکید کرد: تاکنون به هیچ صنایع بزرگی به‌جز صنعت آبزی‌پروری، اجازه ندادیم که ضلع ساحل مستقر شوند، معیشت مردم منطقه بیشتر در صنعت آبزی‌پروری است، سعی کردیم آسیب‌ها ناشی از صنایع در حوزه تالابی قرار نگیرد.

چالش تالاب‌ها

مهدی شیرخوانی دبیر سازمان مردم‌نهاد مشق‌آفرینش و دبیر شبکه تشکل‌ها محیط‌زیست و منابع طبیعی استان هرمزگان گفت: در این نشست بر چگونگی ساختار تعامل مردم‌نهاد تشکل‌های تالابی کشور، تعامل و ارتباطات تشکل‌های تالابی با مجموعه‌های تالاب‌های کشور، سازمان حفاظت محیط‌زیست و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی تأکید شد. وی یکی از برنامه‌های روز جهانی تالاب هم‌افزایی، ایده‌پردازی و جمع‌بندی مطالب جهت ارائه به سازمان محیط‌زیست و ادارات کل حفاظت محیط‌زیست ذکر کرد و افزود: یکی از اولویت‌ها نشست تشکل‌های تالابی در بندر خمیر برنامه‌ریزی برای روز تالاب‌ها (13بهمن‌ماه)بود، با توجه به شعار روز جهانی تالاب (رفاه، سلامت مردم و تالاب‌هاست) برای هم‌افزایی مشارکت مردم، استفاده از ظرفیت تشکل‌ها برای پاسداشت و برگزاری این رویداد جهانی تشکیل شد. شیرخوانی ادامه داد: در این نشست به چالش‌های عمده تالاب‌های کشور پرداخته و مقرر شد سمن‌ها در مورد آن مطالبه گری و دستگاه‌های متولی مانند وزارت نیرو، وزارت گردشگری و سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان جنگل‌ها، وزارت جهاد کشاورزی و... در خصوص تالاب‌ها ورود کنند. وی با اشاره به تدوین و ابلاغ دستورالعمل‌ها در بحث گردشگری گفت:پیگیر تدوین و ابلاغ دستورالعمل جامع گردشگری تالابی در کشور بودیم که در این رابطه دستورالعملی تدوین شد اما هنوز ابلاغ نشده است. این فعال حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی با اشاره به مشارکت مردم در حفظ تالاب‌ها، توسعه الگوی معیشت پایدار در کاهش فشار بر تالاب‌ها تصریح کرد: به‌طور یقین جامعه محلی نخستین ذینفعان حفظ و حراست تالاب‌ها و توسعه جنگل‌های مانگرو در منطقه هستند هدف ما توانمندی تشکل‌ها برای اجرای مؤثرتر برنامه‌های مدیریت زیست‌بومی تالاب‌ها است. وی ابراز داشت: با اینکه شهر تالابی خمیر در منطقه‌ای فراخشک قرار دارد اما به‌واسطه قرار گرفتن در کنار تالاب خورخوران به‌عنوان مهم‌ترین تالاب جنوب کشور می‌تواند از این موهبت الهی به نحو مطلوب به‌ویژه در حوزه گردشگری استفاده کامل و کافی را ببرد.

این مسئول ابراز داشت: تالاب خورخوران به خاطر وابسته نبودن به حقابه و تأمین آب از طریق دریا قابل قیاس با تالاب هامون هم نیست؛ هرچند این تالاب به‌صورت غیرمستقیم با آب شیرین سرشاخه رودخانه‌های اطراف هم احاطه‌شده اما می‌تواند تاب آور تر باشد و از طریق دریا مشکل خود را حل کند.دبیر سازمان مردم‌نهاد مشق آفرینش با تأکید بر اینکه جهان شهر تالابی بندر خمیر باعث برندینگ و برجسته‌سازی این شهر شده است عنوان کرد: وقتی سخن از تالاب‌های به میان می‌آید اسامی مانند تالاب انزلی،هامون، هورالعظیم و.. در ذهن‌ها نقش می‌بندد، شاید افراد زیادی تالاب خورخوران را نشناسند، در این مورد مشارکت و هم‌افزایی مردم و مسئولان را می‌طلبد و تا این تحول و استمرار آن در طی بازده زمانی چندین ساله اتفاق بیفتد. شیرخوانی در پایان، تقویت نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در اجرای هر چه مؤثرتر برنامه‌های مدیریت زیست‌بومی تالاب‌های کشور از اهداف برگزاری این نشست‌ ها دانست.

 اهداف

نسیم طواف زاده مدیر موسسه سبزکاران باران از استان گیلان در این نشست تالاب خورخوران بندرخمیر را سرآمد تالاب‌های ساحلی ایران ذکر کرد و گفت: این تالاب به خاطر داشتن سه عنوان حفاظت‌شده، ذخیره‌گاه زیستی، تالابی و به‌واسطه تنوع زیستی در کشور منحصربه‌فرد است.این فعال محیط زیستی، ارتباط نزدیک مابین معیشت، تأمین نیازهای فرهنگی اجتماعی و تغذیه‌ای مردم را از ارزش‌های این تالاب دانست. طواف‌زاده اولین نشست تالابی سمن‌ها در سال جاری را در رامسر بیان کرد و گفت: در این نشست نمایندگان سمن‌ها ضمن آشنایی و تبادل‌نظر و تجربیات، با مباحث روز مربوط به تالاب‌های کشور آشنا شدند و قوانین و مقررات مرتبط با حفاظت تالاب‌ها مرور شد. وی تصمیم‌گیری در برگزاری روز جهانی تالاب، گفتگو در خصوص ساختار ارتباطی NGO تالابی و بودجه و مصوبات و صدور بیانیه از اهداف دومین نشست هم‌اندیشی کارگروه سازمان‌های مردم‌نهاد تالابی عنوان کرد.

توجه ویژه احیای مجدد و استفاده از ظرفیت‌ها

از حدود یک هزار تالاب شناخته‌شده در ایران، 84 تالاب دارای اهمیت بین‌المللی هستند و از 22تالاب بین‌المللی کنوانسیون رامسر، 6 تالاب بین‌المللی و تحت حفاظت محیط‌زیست شامل جزیره شیدور، خور خوران، دهانه رودخانه گز و حرا و دهانه رودخانه‌های شور، شیرین و میناب و آذینی در استان هرمزگان واقع‌شده که نیازمند توجه ویژه برای احیای مجدد و استفاده از ظرفیت‌های گوناگون آن‌ها در بخش‌های مختلف ازجمله گردشگری است.هرساله بسیاری از علاقه‌مندان به پرنده‌نگری و طبیعت دوست برای استفاده از این تالاب‌ها به هرمزگان سفر می‌کنند و مدتی را در تالاب‌های هرمزگان می‌گذرانند.

قشم ۲۴/ روزنامه صبح ساحل