واحدهای آلاینده هرمزگان

به گزارش قشم ۲۴؛ سازمان امور مالیاتی کشور اسامی واحدهای آلاینده استان هرمزگان را برای نخستین بار در اختیار رسانه ها قرار داد.مطابق فهرست مذکور، شرکت نفت فلات قاره واقع در جزیره قشم، لاوان و سیری، بزرگترین صنعت آلاینده استان بوده که طی سه سال پیوسته به عنوان واحد آلاینده معرفی شده است. اما آنچه فهرست واحدهای آلاینده استان را شبهه‌ناک می‌کند عدم حضور دیگر غول‌های صنعتی هرمزگان {به خصوص بندرعباس} در این لیست است. سوالی که پیش می‌آید این است، آیا شاهد غفلت دیگری در سازمان محیط زیست استان هستیم؟

برای اثبات این موضوع به نمونه‌ای موثق یعنی یکی از صنایع بزرگ استان اشاره می‌‎کنیم که پیش از این، تحقیقات میدانی خبرنگار صبح ساحل {در گزارشی با عنوان دو روی سکوت و سقوط محیط زیست} محرز کرد که در حدود 20 هکتار از اراضی این صنعت واقع درغرب بندرعباس، پسماند،‌ تجمیع و رها شده‌ است. پسماندی حاوی فلزات سنگین و سمی که راه ورود به دریا بر رویشان باز است. پسماندهایی که برای امروز و دیروز نبوده و سال‌های زیادی است رها شده‌اند. این مهم ادعای سازمان محیط ‌زیست هرمزگان مبنی بر پایش مداوم صنایع است را زیر سوال می‌برد. سوای از اینکه محیط زیست استان باید پاسخ دهد که چرا نام این واحد صنعتی در فهرست صنایع آلاینده استان نبوده است، سوالی که در ذهن عموم ایجاد می‌شود این است که و آیا غایبان دیگری هم وجود دارد که آلاینده‌اند اما محیط زیست استان چشم خود را بر روی آن‌ها بسته است؟

در ادامه نگاهی به اسامی واحدهای آلاینده هرمزگان می‌اندازیم.

آلاینده‌های گمنام

فهرست مذکور، واحدهای آلاینده استان هرمزگان برای سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ را معرفی می‌کند. در سال ۱۴۰۰ واحدهای تولید کننده قیر بندرعباس در صدر صنایع آلایندهقرار دارند و ۱۰ واحد تولیدی قیر در این سال آلاینده شناخته شدند. نکته قابل تامل دیگر کاهش شمار این واحدها به ۲ واحد آلاینده در سال 1401 و یک واحد آلاینده در سال ۱۴۰۲ است. شرکت مدیریت تولید برق هرمزگان برای دو سال متوالی {۱۴۰۰ و ۱۴۰۱} آلاینده بوده است. پالایش نفت بندرعباس در سال ۱۴۰۰ و صبا فولاد خلیج فارس نیز طی سه سال به عنوان صنایع آلاینده شناخته شدند. همچنین مجتمع ذوب و احیای روی قشم در سال ۱۴۰۱ آلاینده بوده. نکته قابل توجه دیگر حضور شرکت‌های‌ فرآورده‌های دریایی از جمله فرآوری دریایی ارس جاسک، فن‌آوران دریا جاسک، ساردین ساحل جاسک در سال ۱۴۰۰ و شرکت عمل‌آوری و انجماد آبزیان در بندرلنگه در سال ۱۴۰۱ به عنوان شرکت‌های آلاینده بوده است. این نکته نیز قابل ذکر است که در فهرست منتشر شده از سه پالایشگاه بندرعباس، واحدهای بزرگ فولادی، آلومینیوم و غیره خبری نیست. البته به تازگی محیط زیست استان سه پالایشگاه بندرعباس را به عنوان متهم عامل ایجاد بوی نامطبوع {مشابه گاز} در غرب معرفی کرده است.

پرداخت عوارض راه‌حل محسوب نمی‌شود

مطابق ماده ۲۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده معروف به عوارض سبز، واحد‌های تولیدی، صنعتی، معدنی و خدماتی آلاینده که به تشخیص سازمان حفاظت محیطزیست، حدود مجاز و استاندارد‌های زیست محیطی را رعایت نمی‌کنند، در صورتی که در مهلت زمانی که توسط آن سازمان تعیین شده، نسبت به رفع آلایندگی خود اقدام نکنند، براساس معیارهایی نظیر شدت، مدت، نوع و مکان آلایندگی با نرخ‌های نیم درصد، یک درصد و یک و نیم درصد، به ماخذ فروش کالا یا خدمات، مشمول عوارض سبز می‌شوند. قیمت فروش فرآورده به مصرف کننده نهائی مبنای محاسبه عوارض موضوع این ماده برای شرکت‌های زنجیره تولید بنزین و سوخت هواپیما، نفت سفید، نفت کوره، نفت گاز، گازطبیعی و برق است. طبق قانون بخشی از این مالیات به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها پرداخت می‎شود اما آنچه تاکنون مشهود بوده این است که پرداخت این مالیات به شهرداری‌ها کمکی به حل مسائل محیطی زیستی نمی‌کند. سازمان محیط زیست باید صنایع آلاینده را علاوه بر محکومیت به رفع آلایندگی، به فعالیت‌های محیط زیستی ملزم کند. از طرف دیگر برخی از صنایع صرفا با پرداخت عوارض خواستار خروج از لیست آلایندگی هستند. به عنوان نمونه شرکت نفت فلات قاره شهریور ماه امسال 231 میلیارد تومان عوارض پرداخت کرده است و احتمال اینکه خروج از لیست آلایندگی را پیگیری کند زیاد است چراکه در سال 96 این شرکت به دلیل پرداخت عوارض موضوع خروج از لیست آلاینده‌ها را خواستار شده بود.

علیه محیط زیست

فعالیت‌های صنعتی از عوامل تاثیرگذار در ایجاد و گسترش آلودگی‌های محیط زیستی در بندرعباس است؛ این آلودگی‌ها می‌تواند شامل آلودگی هوا، خاک یا آب باشد. گاها ممکن است حجم و اثرات آلودگی‌ها آنقدر زیاد باشد که زندگی شهروندان را مختل کند یا اثرات خود را در آینده نشان دهد. نمونه این موضوع را در یکی از روستاهای هرمزگان دیدم که مجاورت با یک صنعت آلاینده سبب بروز انواع سرطان‌ها و ظهور معلولیت در کودکان شد. در حال حاضر دریا را با فاضلاب و شورابه‌های آب‌کن شیرین‌ها، خاک را با پسماند صنایع و ضایعات نفتی و هوا را با مازوت‌ سوزی و انتشار آلاینده‌های جوی آلوده می‎کنیم. تمام این‌ها بر کیفیت زندگی شهروندان اثر داشته و تبعاتی به دنبال دارد که شاید فعلا به نفع کسی نباشد دیده شوند. یکی از این تبعات تغییرات اقلیم است؛ آلودگی هوا و آلودگی دریا می‌تواند عاملی کُنشیار در تغییرات آب و هوایی باشد از این جهت که انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی به گرم شدن کره زمین کمک می‌کند که این مهم اثرگذار در افزایش سطح دریا و تاثیر بر مناطق ساحلی است. لذا مهم‌ترین اقدام برای کاهش آلودگی صنایع، پیشگیری در ابتدای شکل‌گیری است. شرکت‌های صنعتی باید استانداردها و مقررات زیست محیطی را رعایت کنند تا تاثیر آنها بر محیط زیست به حداقل برسد. دهایی که بسته به صنعت، مکان و نوع فعالیت متفاوت است.