کلنگ عملیات اجرایی نخستین ایستگاه لرزه نگاری در قشم زمین زده شد

به گزارش قشم ۲۴؛ نخستین ایستگاه مدرن لرزه نگاری بر خط جزیره قشم از سوی مرکز لرزه‌نگاری کشوری وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و با حمایت سازمان منطقه آزاد قشم در مجاورت مرکز پزشکی خلیج فارس (بیمارستان جی جیان) این جزیره جانمایی، ترازیابی و آماده ساخت شده است.

رییس سازمان مدیریت بحران کشور در این مراسم افزود: بنا به دستور آیت الله سید ابراهیم رئیسی، سازمان مدیریت بحران در مسیر هوشمندسازی دستگاه هاست.

محمد حسن نامی ادامه داد: یکی از ابزارهای هوشمندسازی برای آمادگی در مقابل حوادث و بحران ها، ایجاد ایستگاه های مدرن لرزه نگاری در نقاط مختلف کشور است که امروز شاهد کلنگ زنی نخستین ایستگاه در این زمینه در جزیره قشم هستیم.

وی اضافه کرد: با هوشمندسازی فرآیندها و زیرساخت های مدیریت بحران به دنبال این هستیم که کمترین تلفات انسانی و حادثه دیده را در اثر وقوع حوادث طبیعی و در زمان بحران ها داشته باشیم.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم نیز در این آیین از توسعه چتر پدافند غیرعامل با هدف ارتقای ضریب ایمنی و مدیریت بحران به عنوان یکی از مهمترین برنامه های این سازمان نام برد.

عادل پیغامی افزود: امسال چند کار مهم جهادی – نهضتی در عرصه‌های مسکن، جاده سازی، هوشمند سازی، نوآوری و اکوسیستم و همچنین فضای نوآورانه در این جزیره در دست اجرا داریم که مهمترین آن به حوزه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران مربوط می‌شود.

وی اضافه کرد: خوشبختانه سازمان مدیریت بحران کشور و موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران با انتخاب قشم برای نصب ایستگاه لرزه نگاری، کمک بسیار مهمی به این منطقه و برنامه‌های آتی این سازمان کرده است.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم توضیح داد: با نصب این ایستگاه سازمان منطقه آزاد قشم تمام برنامه‌های خود را در زمینه استقرار سامانه‌های نرم افزاری، برنامه ریزی راهبردی و مجموعه‌های سخت‌افزاری براساس برنامه‌های سازمان مدیریت بحران کشور انجام خواهد داد.

در ادامه این مراسم معاون اجرایی مرکز لرزه نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اظهار کرد: با راه اندازی نخستین ایستگاه لرزه نگاری قشم، هوشمندسازی زیرساخت های مدیریت بحران در استان هرمزگان و جزیره قشم اجرایی می‌شود که برنامه ریزی برای هوشمندسازی در حوزه مدیریت بحران ناشی از زمین لرزه نیازمند بررسی و رصد لحظه‌ای عملکرد گسل‌های منطقه است.

بهزاد پورمحمد ادامه داد: راه اندازی این ایستگاه لرزه نگاری در قشم با هدف رصد فعالیت لرزه ای گسل های منطقه برای ایجاد پیش آگاهی و تقویت زیرساخت های مدیریت بحران و خدمات رسانی در زمان حادثه در این جزیره است.

وی اعلام کرد: تجهیزات دائمی لرزه نگاری پیش رفته با استانداردهای روز دنیا با توجه به جایگاه راهبردی جزیره قشم در بازه زمانی ۶ ماهه آینده نصب و راه اندازی می‌شود.

ایستگاه ها و شبکه های لرزه نگاری پایه ای ترین زیر ساخت مطالعات زلزله شناسی به منظور کاهش خطر پذیری زلزله است که توجه به این شبکه ها توانمندی جامعه را در مقابل زلزله افزایش می‌دهد.

نحوه کارکرد این ایستگاه ها به گونه ای است که بعد از وقوع زمین لرزه ای بزرگتر از ۲.۵ ریشتر در هر منطقه ای از کشور، اطلاعات به صورت فوری به مرکز باند پهن واقع در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی ارسال و پردازش می‌شود و تا ۲۰ دقیقه بعد از وقوع زمین لرزه اطلاعات آن بر روی خطوط تلفن همراه مسوولان هر استان و مسوولان کشوری ارسال می‌شود.

تمام اطلاعات همواره به صورت برخط (آنلاین) و پیوسته از این ایستگاه ها به مرکز باند پهن واقع در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی ارسال و بر روی تارنما(وب سایت) برای تمام مشترکان ارسال می‌شود.

همچنین تمام اطلاعات دریافتی جمع بندی و به صورت فرم های مختلف تهیه و نگهداری می‌شوند و در اختیار محققان، مهندسان مشاور و دانشجویان قرار می‌گیرد تا بتوانند با مطالعه برروی آن خطر زمین لرزه برای هر ناحیه و یا سایر تحقیقات علوم زمین را انجام دهند.

در این آیین شماری از مدیران شهرستانی، سازمان منطقه آزاد و مردم جامعه محلی بزرگ ترین جزیره ایرانی خلیج فارس حضور داشتند.

وقوع زمین لرزه های پیاپی سالهای گذشته در قشم نشان می‌داد که این جزیره یکی از کانون های مستعد در راستای وقوع زمین لرزه است و به همین دلیل باید مسوولان و مدیران ارشد این جزیره پیش بینی و تمهیدات لازم را برای مدیریت شرایط بحرانی در آن داشته باشند.

منطقه تنگه هرمز، قشم و بندرعباس در ۱۶ اسفند ۱۳۵۳ زلزله سرخون، اول فروردین ۱۳۵۶ زلزله خورگو، آذر ۱۳۸۴ دو زلزله با بزرگای بیش از ۶ و شهریور ۱۳۸۷ در جزیره قشم زلزله‌ای با بزرگای ۶ را تجربه کرده است، بنابراین زلزله‌های شدید در این منطقه قابل انتظار است و باید زیرساخت‌ها متناسب با این شرایط تقویت شود.

سازوکار زلزله هایی که گسلش آنها روند شمال شرقی‌ - ‌جنوب غربی دارد، بیشتر از نوع فشاری امتداد لغز چپ‌ ‌گرد است. در نزدیکی گنبد نمکی ها، مانند گنبد نمکی قشم و گنبد نمکی گچین زلزله های شدید (با بزرگای حدود ۶) با لرزاندن منطقه‌ای وسیع، به سرعت کاهنده شده و اگر کانون زلزله در ‌منطقه‌ای پرجمعیت نباشد خسارات چندانی به بار نمی‌آورد. با اینحال زلزله ۲۰ شهریور ۱۳۸۷ قشم با بزرگای ۶ ریشتر به جان باختن هفت نفر از قشموندان و مجروح شدن حدود ۴۶ نفر ‌منجر شده است.

تجربه‌ها و مستندات قبلی نشان می‌دهد که امکان وقوع زلزله‌های قوی‌تر و شدیدتر در قشم وجود دارد چرا که این جزیره زلزله‌خیز است اما برای پیش‌بینی نزدیک به واقعیت و با احتمالات قوی‌تر باید زیرساخت‌های لرزه‌نگاری تقویت شده و زیرساخت‌های علمی و پژوهشی در منطقه توسعه یابد.

زلزله کشنده ترین سانحه طبیعی است که تقریبا همه ایرانیان لرزش آن را زیر پای خود حس کرده اند، اما به راستی این سانحه ناگهانی چیست که انسان را در زمان ها و مکان های مختلف غافلگیر کرده و خسارات جانی و مالی فراوانی را برای آن بر جای گذاشته است.

زلزله حادثه ای طبیعی است که بر اثر لرزش زمین به وجود می‌آید و به طور معمول در گسل های پوسته سخت زمین و در زیر خاک سطحی رخ می‌دهد.

زلزله های ایران بیشتر در ژرفای بین ۲ تا ۲۵ کیلومتر با شکستگی های برشی به صورت کششی یا فشاری، یا افقی (امتداد لغز) ثبت می‌شوند. از انتشار لرزشی که در اثر این شکست پدید می‌آید، زلزله به وجود می‌آید.

قدیمی‌ترین زمین‌لرزه در ایران که در اسناد به آن‌ها اشاره‌ شده، مربوط به سده ششم پیش از میلاد است. "زیبرگ" (۱۹۳۲) به رویداد زمین‌لرزه‌های سده ششم پیش از میلاد در شوش اشاره‌ کرده است. ولی "آمبرسیز" و "ملویل" (۱۹۸۱) در مطالعات خود نتوانستند به دلایل و مدارک اثبات‌کننده رویدادهای فوق دست یابند.

نخستین زمین‌لرزه در ایران که در تاریخ ثبت‌ شده است، زمین‌لرزه سده چهارم پیش از میلاد است که منطقه ری را ویران کرد. در این زمین‌لرزه شهرهای متعدد و ۲ هزار روستا ویران شد. این زمین‌لرزه بزرگ پس از عبور اسکندر از ری (راگا) در ۳۳۰ سال پیش از میلاد روی‌داده باشد و به‌احتمال‌ زیاد؛ همانند زمین‌لرزه بعدی که در این منطقه رخ‌داده است، به‌ عنوان نمونه زمین‌لرزه‌های ۷۴۳ و ۸۵۵ میلادی همراه با چندین رویداد لرزه‌ای بوده است.

ایران در حالی ۶ درصد تلفات بلایای طبیعی جهان را به خود اختصاص داده است که فقط یک درصد جعیت جهان را دارد و بر اساس مطالعات جهانی، خطر خسارات و زیان های اقتصادی ناشی از حوادث و بلایا در ایران سالانه به طور متوسط پنج میلیارد دلار است و با توجه به امکان وقوع ۵۳ مخاطره جزو ۱۰ کشور حادثه خیز جهان و چهارمین در آسیا است.

٥٣ مخاطره یا حادثه طبق سند راهبرد ملی مدیریت بحران ایران شناسایی شده اند که ۱۴ مخاطره اولویت‌دار از آنها، آتش سوزی (جنگل ها و مراتع - صنعتی و ساختمانی)، آفات نباتی و بیماری های دام، طیور و آبزیان، آلودگی هوا، ازدحام جمعیت، بیابان‌زایی، بیماری‌های فراگیر انسانی، حرکات دامنه ای، حوادث حمل ونقل جاده ای، خشکسالی، زلزله، سیل، فرونشست زمین، گردوغبار و توفان گردوخاک و موج سرما هدف‌گذاری شده اند که بسته به نیاز و با مخاطرات نوظهور احتمالی، قابلیت به‌روزرسانی دارد.

جزیره قشم با ۱۱۰ کیلومتر طول، ۱۰ تا ۳۵ کیلومتر پهنا و امتداد شرق شمال شرق در شمال غرب تنگه هرمز در حاشیه جنوبی منطقه برخورد قاره ای زاگرس واقع شده است و بزرگترین جزیره در خلیج فارس است.

قشم ۲۴/ ایرنا